Cảm ơn các bạn đã tham gia đóng góp ý kiến trong
tập 1 – Dân Tôi Hiếu Học. Những búc xúc của các bạn nói lên sự
quan
tâm của mình đến tình trạng học hành hôm nay. Nó cũng nói lên
tấm lòng của mình đối với quê hương. Dân ta, trong đó có
chúng ta, quả là hiếu học. Đó là một đức tính tốt nhưng mục
đích
của việc học đang là một vấn đề. Đành rằng học có thể để ấm
thân mình như một số bạn đã viết nhưng học chỉ
để vinh thân phì gia
qủa
là đáng buồn.
Nền kinh tế thị trường đang đẩy dân ta chạy theo tiền bạc. Chuyện kiếm tiền là chuyện rất tự nhiên nhưng kiếm tiền bằng mọi cách, mọi thủ đoạn bất kể đạo đức trong giáo dục như hôm nay thật là nguy hiểm và cần phải được xã hội lên án. Theo tôi, đó là cái giá phải trả cho những bước đầu của tư bản chủ nghiã. Hoa Kỳ cũng đã trải qua giai đoạn tồi tệ đó thôi, từ những anh hùng cao bồi của đồng cỏ đến băng đảng mafia của thành phố, từ trấn lột cá nhân tại mỏ vàng đến giật mìn, đốt phá hoả xa có tổ chức của Rockerfeller. Với tinh thần hiếu học, dù méo mó, dân ta sẽ thấy. Có học mới biết, có biết mới sửa. Dân ta sẽ vượt qua cái chuyển mình này của đất nước. Bạn có thể cho là tôi quá lạc quan nhưng phải lạc quan để sống và truyền sức sống cho con cháu ta đi tiếp. Hãy hy vọng và tin rằng dân ta sẽ tự điều chỉnh, tìm lại thực học cho mình để xây dựng quê hương giàu đẹp. Giờ thì xin được viết về tính hiếu hòa của dân ta.
TẬP 2 – DÂN TA HIẾU HÒA
Cái này có người
nói là không đúng. Dân ta hiếu chiến chứ không hiếu hoà. Cứ nhìn
lịch sử của mình thì biết, chúng ta có chiến tranh triền miên... Có
lẽ cả thế giới chỉ có mình ta. Đánh nhau với Tầu cả ngàn năm, vừa
có độc lập lại đánh lẫn nhau – thời Trịnh Nguyễn. Bị Pháp chiếm,
đánh nhau với Pháp cả trăm năm, Pháp chưa kịp đi lại đánh Mỹ, hết
đánh Mỹ quay lại đánh Khmer đỏ... Chưa biết nay mai chúng ta sẽ đánh gì?
Nguyễn Gia Kiểng trong cuốn Tổ Quốc Ăn Năn kể rằng khi
còn bé cô giáo ra đề bài “Hãy chọn một vị anh hùng dân tộc mà em
thần tượng và viết tại sao”. Phần lớn học trò lớp ông đã chọn
Nguyễn Huệ, người anh hùng đã đánh tan giặc Tàu năm Kỷ Dậu 1789. Lớn lên, ông đi dạy, ra đề bài y như cô giáo đó và phần
lớn học trò ông lại cũng chọn Nguyễn Huệ. Du học Pháp
về, ông hỏi chuyện các giáo viên và nhận ra đề tài này cũng được
đưa ra hàng năm và Nguyễn Huệ luôn về nhất trong tim các em. Theo ông,
chúng ta tôn thờ bạo lực, hiếu chiến, đã và sẽ là nạn nhân của bạo
lực. Chúng ta đang tự tàn phá quê hương khi theo đuổi ước mơ đó.
Điều này có phần nào đúng. Nếu chúng ta không nam tiến đã không có Trịnh-Nguyễn phân tranh, không Lê Chiêu Thống cõng rắn cắn gà nhà, không Nguyễn Huệ Bắc Bình Vương, không Gia Long rước voi về dầy mả tổ rồi Tây xâm lược, Mỹ can thiệp, Tàu lăm le. Được thêm một giải đất mà dân ta trả giá qua bao thế kỷ. Có đáng không? Đây không phải ác lai ác báo thì là cái gì?
 |
| Ước mơ hoà bình |
Ngược lại, có người nói rằng dân ta
hiếu hoà. Cứ nhìn trong ca dao, cách sống, cách cư xử ở đời thì thấy.
Chả phải dân ta vẫn khuyên nhau chín bỏ làm mười, một sự nhịn chín sự lành,
thôi thì đóng cửa bảo nhau, dĩ hoà vi quý...
Nhẫn nhịn, khoan nhượng là một đức tính
tốt. Nhưng những tính tốt ấy có phải lúc nào cũng đúng không? Chúng ta có
thể khoan nhượng mãi cả ngàn năm để Tàu đô hộ không? Chúng ta cũng
thấy rõ cái hậu qủa của dĩ hoà vi quý trong cơ chế bao cấp, đặc biệt
là bao cấp kéo dài sau năm 1975. Hai tệ hại xã hội đã nảy sinh là thói đạo
đức giả và thói vô trách nhiệm. Một khảo sát của Bungary nhìn lại thời kỳ
này của chính họ, đã tổng kết nên 6 nghịch lý mà ta có thể tham khảo :
- Ai cũng có việc làm nhưng không ai làm
việc
- Ai cũng không làm việc nhưng ai cũng có
lương
- Ai cũng có lương nhưng không ai đủ sống
- Ai cũng không đủ sống nhưng ai cũng sống
- Ai cũng sống nhưng không ai hài lòng
- Ai cũng không hài lòng nhưng ai cũng giơ
tay "đồng ý"
Bây giờ mở cửa trong cơ chế thị trường
chúng ta lại có thêm hai tệ hại xã hội nữa là nôn nóng kiếm tiền và
cắm đầu hưởng thụ. Bốn tệ hại này phát huy mạnh mẽ từ tính hiếu hoà
của dân ta. Bảo nhau nhịn đi để được yên hay dại gì đương đầu với tệ
nạn ấy đều là vô trách nhiệm. Chúng
ta dùng cái hiếu hoà để biện hộ cho thói vô trách nhiệm của mình.
Tính vô trách nhiệm được thể hiện rõ nét qua cái
cười cầu tài, cười vô thưởng vô phạt, vô trách nhiệm mà Nguyễn Văn
Vĩnh đã cố gắng sửa sai qua bài viết Gì Cũng Cười như sau:
An Nam ta có một thói lạ là thế nào cũng cười. Người ta khen cũng cười, người
ta chê cũng cười. Hay cũng hì, mà dở cũng hì; quấy cũng hì. Nhăn răng hì một
tiếng, mọi việc hết nghiêm trang.
Thói đó vẫn còn và còn mạnh nữa là khác. Có lẽ dân ta khôn ngoan, hiếu chiến khi mạnh và hiếu hoà khi yếu. Không nói đến đạo đức nhưng theo bạn, đó có phải là sự khôn ngoan?
